پایان رویای عضویت دائم در آیسکو؟

هادی مومنی- در حالی که مقامات سازمان بورس اوراق و بهادار ایران تا چند ماه پیش با قاطعیت کامل اعلام می‌کردند که به زودی عضویت ایران در آیسکو «سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار» از حالت «پیوسته» به وضعیت «عادی» تغییر خواهد کرد اما در شرایط فعلی به نظر می‌رسد که خروج آمریکا از «برجام» همه رویاها و لابی‌های طرف ایرانی را از بین برده و همه چیز به نقطه صفر منتهی شده است. سازمان بورس اوراق و بهادار ایران بعد از سال‌ها مذاکره، استانداردسازی بخشی از قوانین بازار سرمایه و رایزنی با کشورهای قدرتمند عضو آیسکو موفق شده بود تا صاحب وضعیت «عضویت پیوسته» در این نهاد مهم و تاثیرگذار شود. این اتفاق در حالی رخ داد که تقریبا همه درخواست‌های «سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار» یا همان آیسکو در طی چند سال گذشته از سوی سازمان بورس اوراق و بهادار ایران در بازار سرمایه کشور پیاده‌سازی شد تا نهایتا ایران بتواند گام اول برای ورود به این نهاد را طی کند. هر چند موج و فشارهای تحریم‌های قبل از توافق «برجام» یکی از علت‌های عدم عضویت بورس ایران در آیسکو مطرح می‌شد اما به هر حال بعد از اجرای «برجام» سازمان بورس ایران با قدرت چانه‌زنی بیشتری سعی بر آن داشت تا عضویت دائم و همیشگی خود آیسکو را قطعی کند اما هر بار سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار با مطرح کردن مواردی که اکثر مرتبط به استانداردسازی آیین‌نامه و قوانین بازار سرمایه ایران با روش‌های جهانی بود این اتفاق رخ نداد و به موازات آن سازمان بورس ایران و مقامات اجرایی آن نیز با خوش‌بینی کامل در انتظار بودند تا بتوانند یک اجماع تاثیرگذار برای تغییر وضعیت خود را شکل دهند که البته هیچ‌گاه شکل نگرفت. حال در شرایطی که آمریکا به عنوان قدرتمندترین عضو «سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار» از«برجام» خارج شده است و مشخصا به راحتی اجازه تغییر وضعیت ایران در این سازمان را نمی‌دهند مقامات رسمی سازمان بورس ایران اعلام کرده‌اند که آیسکو تحت تاثیر آمریکا نیست و ایران پیگیر است تا از «عضویت پیوسته» به «عضویت عادی» تبدیل شود‌ اما به روشنی مشخص است که سازمان بورس ایران زمان نزدیک به دو سال اجرای «برجام» برای تغییر وضعیت به دائم را از دست داد و نتوانست از فرصت‌های ویژه شکل گرفته نهایت استفاده را ببرد تا در زمان حاضر مجبور نشود تا یک‌طرفه نقش آمریکا را نادیده بگیرد و تصور کند به راحتی این رویا تعبیر خواهد شد.
تلاش‌های ایران
در این ارتباط جانشین رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در امور بین‌الملل اعلام کرد: خروج آمریکا از برجام تاثیر منفی بر عضویت ایران در آیسکو ندارد. بهادر بیژنی جزییات حضور ایران در آخرین اجلاس سالانه آیسکو به عنوان عضو پیوسته را تشریح کرد. بیژنی درباره آخرین اجلاس آیسکو و حضور فعال ایران در این جلسات گفت: سازمان بورس ایران علاوه بر اینکه در کمیته روسا و اجلاس «جم» که کمیته کشورهای اقتصادهای نوظهور است حضور داشت در کمیته منطقه‌ای آفریقا و خاورمیانه نیز حضور داشت. وی با اشاره به اینکه در جلسات مذکور نظرات ایران را تبیین کردیم، اظهار داشت: فلاح‌پور، معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس در مباحث مدیریت ریسک و امنیت سایبری مسایلی را برای حاضرین تشریح کرد. بیژنی به عضویت ایران در کمیته سایبری «جم» در چند ماهه گذشته اشاره کرد و گفت: این کمیته دوبار در سال جلسه برگزار می‌کند و ما برای جلسه بعدی آمادگی کامل داریم تا برنامه‌های خود را درباره امنیت سایبری آیسکو مطرح کنیم. بیژنی در پاسخ به سوالی درباره خروج آمریکا از «برجام» و تاثیر آن بر عضویت سازمان بورس ایران در نهادهای مالی بین‌المللی مرتبط گفت: رفتار آمریکا درباره خروج از «برجام» مغایر با قوانین بین‌المللی است چرا که «برجام» منوط به مصوبه‌ای در قطعنامه سازمان ملل است و کلیه کشورهای عضو سازمان ملل باید در چارچوب این قطعنامه حرکت می‌کردند به همین دلیل با توجه به این قطعنامه، هیچ کشوری اجازه ندارد از این قرارداد خارج شود و آمریکا خلاف قانون بین‌الملل عمل کرده است. وی ادامه داد: رفتار خلاف قوانین بین‌المللی آمریکا باعث شده تا جز چند کشور خاص، هیچ کشوری از تصمیم ترامپ حمایت نکند.
نقش اروپا
جانشین رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در امور بین‌الملل با اشاره به اینکه اروپا در حال تصمیم‌گیری و تعیین موضع در برابر رفتار آمریکاست، افزود: کشورهای اروپایی با دو رویکرد مختلف مواجه هستند؛ یا اینکه در مقابل تصمیم یکجانبه ترامپ تسلیم شوند یا قدرت خود را که منوط به مصوبه سازمان ملل است، نشان دهند. وی با تاکید بر اینکه این موضوع فراتر از بحث ایران است، اظهار داشت: اروپا باید تصمیم بگیرد که آیا می‌خواهد به آمریکا این اجازه را بدهد که در عرصه قوانین بین‌المللی و تجارت جهانی یکطرفه تصمیم‌گیری کند یا خیر. اگر اروپا تن به این خواسته آمریکا بدهد قطعا موارد مشابه دیگری نیز پیش خواهد آمد و فقط منحصر به بحث «برجام» نیست. به همین دلیل احتمالا اروپا منفعل نمی‌ماند و تلاش می‌کند توازنی بین ارتباطاتی که با آمریکا دارد و آبرو، حیثیت و قدرتی که دنیا برای اتحادیه اروپا قائل است، برقرار کند. بیژنی این رفتار اروپا را دلیلی دانست که اثرات منفی بیرون آمدن آمریکا از «برجام» را تعدیل می‌کند و افزود: در فرآیند عضویت سازمان بورس در آیسکو، ایران پیگیر است تا از «عضویت پیوسته» به «عضویت عادی» تبدیل شود که کشورهای تصمیم‌گیرنده در این مرحله در خصوص پرونده ایران، هم کشورهای اروپایی و هم آمریکا هستند. لذا آمریکا نمی‌تواند یکجانبه مقابل این تصمیم بایستد.